بازنمایی طبقه و مناسبات طبقاتی در سینمای ایران مطالعه‌ی موردی فیلم «جدایی نادر از سیمین

طیدهه‌هایاخیردگرگونی‌های اجتماعی و اقتصادی بسیاری در جامعه‌ی ایران رخ داده که زمینه‌ساز تغییرات دامنه‌دار در آرایش، مناسبات و هویت طبقات جامعه‌ی کنونی ایران شده است. یکی از متونی که در آن، موضوع طبقه و مناسبات طبقاتی، در مختصاتی کوچک، بازنمایی شده، فیلم جدایی نادر از سیمین است. بر همین اساس، در این مقاله تلاش شده است تا طبقه و مناسبات طبقاتی در این فیلم با رویکرد بازنمایی و روش نشانه‌شناسی تحلیل و بررسی شود. مطالعه‌ی رمزگان فیلم، نشان داد که در این اثر، دو طبقه‌ی متوسط و فرودست (کارگر) بازنمایی شده‌اند. طبقه‌ی متوسط در این متن از لحاظ هویتی، طبقه‌ای نوگرا، متمایل به غرب، اما آشفته و ازهم گسیخته است. طبقه‌ی فرودست نیز به مثابه طبقه‌ای در مضیقه، بازنمایی شده که رویکرد غیر عرفی و مذهبی به مسائل دارد و به لحاظ زیست جهان در ساحت سنت سیر می‌کند. فیلم همچنین صورت‌بندی طبقاتی جدیدی از جامعه‌ی ایرانی و مناسبات فیمابین ارائه می‌کند و ضمن بازنمایی تقابل‌های طبقاتی و ساختی، روایت‌گر جدایی و شکاف‌های عمیق و گسترده در سطوح مختلف جامعه‌ی ایرانی است که همواره بوسیله‌ی اعضای طبقات، در قالب تمایزهای خود از دیگری برجسته و بازتولید می‌شود و سویه‌های ایدئولوژیک و آنتاگونیستی به خود می‌گیرد.